Mektebin tipi tayin itmek için evelâ tahsilin "Umumiy terbiye”, "Meslekiy terbiye” namlarıyle ikiye ayırıldığını bilmek icab ider. İbtidaiy ve rüşdiy tahsilleri umumiy terbiyeden madudıdır. Darulmuallimin bir ihtisas mektebidir. O, muallim yedişdirecekdir. Lâkin, darulmualliminiñ de iptidayısı, taliyisi ve aliyisi olıyur.

    ...şir bir heyecannıñ mevcudıdır. Ve beşer dinilen mahluq daimiy ve ya ariziy heyecanatın taht tesirindedir. Bu kibi heyecan dahilinde bulunan her kimse şair dimekdir. Her kes zaten dünyada hiç olmazsa bir defa şair olur. İnsanda tesir ve tehyic ne qadar şedid, ne qadar vesi, ne qadar mümted olursa, qabiliyet-i şiriye de o qadar ziyadedir.

     1917 – 24 iyül Mahkeme-i şeriye salonında, Qırımın her tarafından kelen Mahaliiy Komitet reis ve reiseleri, Komitet olmayan köyler ehalisi tarafından intihab idilüb kelen cemaat vekilleri huzurında Qırım müftisi Celebicihan efendi kendisiniñ tevqifi haqqında izahatı virmiş

     Qırımın ruhaniy ve mekteb ve evqaf işlerine nezaret iden İdare-i Ruhaniye başında bu yollarda islâhat-ı lâzıme vücuda ketiren ve az-çoq iş kösteren müftiler bulundığı bize malüm degil. Bilakis, bizim bildigimiz budır ki, nizam ve intizamı bus-bütün bozulmış, topraq ve paraları ayırmaya başlamış evqaf işleri 1884 senesi bizim müftilik nezaretinden alınub ayıruca Evqaf Komissiya teşkiline ve bu milliy ve diniy işlerimizin başına rus eski idaresiniñ çinovnikleri qonmasına sebeb olmış idi.

     Tatar yigitdir, haydud degildir, askerlikden qaçmaz, tatar yigitligini tatar olaraq köstermeyi sever, köstermişdir, kösterir. Tatarı çil yavrusı kibi, para-para polklara ayırırlarsa, tatarın eli-ayağı qırılır. Tatar ayrı asker olursa, devleti, hürriyeti müdafaa ider. Andına, ahdına vefakârdır. Faqat, haqiqıy arzusı tanılmalı!

     Ay islâmlar qarşında diniy bir alâmet olmadığı kibi, din noqta-i nazarında muqaddes ve mühterem de degildir. Ay, islâm qavimları arasından yalıñız Türkiye devletiniñ resmiy bir alâmeti olub, Türkiye tebaası oldıqları münasebetiyle işbu resmiy alâmeti Mısır ile Tunis vilâyetleri de qabul itmişlerdir”. Bundan soñra "Şura” ay hususında bir qaç fikirler beyan idiyur.

     Cihan Muharebesini doğuran sebeb: filosofları, muqtesidları, professorlarıyle ancaq, sanat ve ticaretle yaşayabileceklerine iman iden Almanların büyük faaliyet ve ğayretle yaşatdıqları yüksek teraqqiyi, Cihan bazarlarında birinci derecede ihracatda bulunmalarını qabul idemeyen devletlerin her yerde kendilerine elverişli şartlarle himaye usulı yaşatmaq istemelerinden başqa bir şey degildir.

     Sevastopol Harbiy İnqilâb Komiteti Qırım Askeriy Ştabına müracaat iderek, Közleve topçı qıtaatınıñ nesebiye-i mebni silâhları alındığını sormış ve alınan silâhların keri virilmesini ultimatum ile talab itmişdir.

     Hamd olsun, bugün Qırım tarih-i siyasiyesinde gizli noqtalardan ziyade vicdan-ı milletden yükselen hakemler yaşayacaqdır. Bugün de milletin, memleketin muqadderatını gizli sofralar başında hal itmek için oğraşanlar var! Lâkin bunlar unutmasunlar ki, bugün tatar milletiniñ vicdanına, hissiyat-ı milliyesine terciman olacaq bir müessese, bir Parlamento var. Ortada bir millet vicdanı var. O, artıq hiç bir dürli unvanlara, kisvelere bürünerek, muqadderat-ı milleti kömmek isteyenlere yol virmeyecek!

     Muğaylı vaqıtlardan beri milel ğayr-ı müslima arasında şiddetle hükümni icra itmekde olan «sıpnoy tif» hastalığı bu büyük künlerde bizim müsliman ehalisi arasına da kelüb kirdi ve halqımızı mahv, tahrib itmeye ve qasub qavurmaya başladı, maatteessüf halqımız ekseriyetle hıfz hıfz-üs-sıhha fenniñ eñ ibtidaiy qaidelerinden bile ğafil ve cahil...