Karlar irip,ortalık cibip baslasada kırga, tarlaga nege ketiliyiktiy tuvul edi taga.Avuldun orta caslardakı akaylarıda gene orta cerdeki kavege cıyılıp oturup anlatmaga devam ettiler.Karlar irip bolganga koyların şobanga kosup,sıyırlarında tuvarşıga cibergenge bek işi kalmagan Börsöyünde kavege şıgabasladı.

Kencebatır’dın kırkı şıgıp üylerine kırk adım erekteki tuvarşı akaydın üyüne aketkenlerindin üstündende bir ayga cuvuk bir vakıt geşken edi.Kundağından kolların şıgarıp besiğine catkızganda onu süyemen diyatkanda tırnakları uzagan üşün Börsöyün’dün betine tırnağı kelip közündün aldın cırdı.Azakay kanasada oga aldırmay balasın süydü Börsöyün.Bikesi onu körgende :

-Endiği bunun tırnak kesme vaktı keldiya dep öz öznüne söylensede bikesi ayatka şıgıp sıpra azirleme telaşesinde bolganga onun aytkanların tuymadı Börsöyün.Azakay cırılgan şiyden ne bolayık dep onuda mıtkanga o künü közün astındağı cırıktı körmiy kavege kirip oturdu.Özündün akranları domina oynapyatırediler.Onlardın masasına sandalyesin canastırdı.Oyun oynaganlarga karagan Payık akay Börsöyün’dün közün astındagı cırıktı körüp:

-Közün astın kim cırdı,bikelerdiy culkusupkoyusun dep küldü.Domina oynagan akranlarıda oyundu taslap karadılar.İşlerinden Septar akay:

-Balası ul boldu ya oga kopayıp cürüdür bu.Balasındın tırnaklaganın körsetiyim dep tüsüngendir dedi.

-Balamdın cırganı tuvrada,sizge körsetip kopaymaktı tüsünmedim.Cırganın mıtıpkoyuman dedi Börsöyün.Akşamüstüne tuvra kave darkaldı.Ervakıtkınday kırdan kelgen koyların,sıyırların cerlerine kapadı. Akşam ötmeğin ciyatkanda bikesi Akzade’ge:

-Kencebatır’dın tırnakları ösken,ötken künde süyüyüm dep betimdi uykalagan edim, tırnakları közümdün aldın azakay cırdı.Mende onu mıtkaman, kavege barganda onu körüp menimen seleke ettiler,kaynşıdı akelde şunun tırnakların kesiyik degende bikesi :

-Sen asıl baladın ilk tırnağın kaytip kesilgenin mıtkansın,men yarın komşu birkaş bikege kaber beriyim,biraz maymılavık yasayıkta gene birkaş bike şakırıp olay etip kesermiz.Sende ceketindin kisesine biraz para tolturursun,üyde cemis nede kalmadı barıp Çavuş akamdın dükkanından biraz cemis alırsın olay etip adetimizdi yasap kesermiz dedi.

Ertengi kün Börsöyün ertenmen çavuş akaydın dükkanına ketti.Pütün para berip; iyde,leblebe,kuru yüzüm,katı şeker diy kuru cemislerdi alıp bir kese kaatına tolturttu.Bunu körgen çavuşakay:

-Canay ulundun tırnaklarımı kesiliyik dep sorganda;

-Kaydan bildin şu Çavuşakam,dedi.Bek köp kün körgen,adetlerdi aruv bilgen kisilerden bolgan dükkancı Çavuşakay:

-Saga apperim Börsöyün,adetlerimizdi mıtmay yasagan kisilerdensin ondan bildim.Baladın ilk tırnağı kesiliyikte mınday şiylerdin yasalganı mıtılgan edi dedi.

-Mende mıtkanedim ya Çavuşakam,menim bikem Akzade aytkanıman esime tüsürdü,savlukman kal dep dükkandan şıgıp üyüne keldi.Algan şiylerin akelip bikesine berdi.Karadı kayınbikesi Menşure’men birkaş komşu bikede kelgenler.Bikesine biraz temir,kaat buzık paralardı berip kavege ketemen dep şıgyatkanda,kayınbikesi Menşure kelip cavurnundan ceketin şeşip alıp,kapıdın artında asuvlu ton’un berdi.Senin ceketin kerek bolayık dep sarkıldap külgenimen üyerdekilerde küldüler.Börsöyün şontuk tonun kiyip kavege ketkenson Maymılavuk yasagan bikelerde ortaga sıpra salıp tögeregine oturdular.Besikte catkan Kencebatır’dı kundağıman cörgeginden şeşip alıp kiygizdiler.Börsöyün’dün ceketindin bir kisesine akelgen cemislerdi toldurdular.Anavbir kisesinede kaat,temirdiy buzık paralardı toldular.Akzade’din kuşagında bolgan Kencebatır’dın koluna tuvra cekettin cemis bolgan kisesin canastırıp tuttular.Kencebatır avuşuman biraz cemis şıgardı.Onun şıgargan cemisin avzu cipmen büzüvlü bir kişkene kadipe torbaga boşalttılar.Ondanson anavbir para bolgan kisedi canastırdılar.Kencebatır’da oga yene kolun tıgıp işindeki paralardı avüşlap şıgardı.Üyerdeki bikelerden Şeküvre tatay,anavbir kolumanda para avuşlasın dep cekettin kisesine tıktı.Kencebatır ondanda para şıgardı.Paralardı cemislerdin bolgan torbasına kuyup avzun büzüp tüyrep Akzade’ge berdiler. O da torbadı töseklerdin üstüne cüklengen sandıktı aşıp bir kuvuzuna cerlestirdi.

-Paralardı balam öskenşek casırırman,cemislerdide tisleri aruv etip şıgıp casın tolturganda berermen dep ayttı.

Bılay etip bolganson pisirilgen maymılavık’tı sorada kuru cemislerdi külüsüp,talasıp cediler.Üyerdekilerden cası biraz geşkinşe bolup kartaymaga tuvra bolgan Necibettay üyünden akelgen canı bir kaynşı şıgardı.Kencebatırdı ortalarına alıp on parmağındın tırnakların kestiler.Necibettay da tırnak kesilgen kaynşıdı Akzade’ge berip :

-Menim akayım Asanşa, mına kaynşıdı şerden alıp keldi.Biz bunu casırdık Canay’dın tırnağı kesilkiyikte berermiz dep tüsündük.Sen bu kaynşıdı cemislermen paralardın bolgan torbadın kasına casırıp salda,Canay ösüp üy bolganda onun kelinine berersin.O künlerde sav bolsak bizde körermiz.Cok bolup anyaka ketken bolsak menimen Asanşa’dın atın anarsınız dedi.Onun aytkanlarına Akzade’din közleri torlanıp :

-Savbol Necibettam,Asanşa akamada köp selam aytarsın.Loksa,kış diyatkanda özün köramadım, ekevinizde taga köp yaşarsınız dedi.Akşamga tuvra kelgen bikeler amanlık,savluk tilep kayttılar.

Canay’dın ilk tırnaklarıda bılay etilip kesildi.Bir adetlerinde mıtmay bılay yasadılar.

Akşam bolup kas kararganda Börsöyün üyde balalarıman ötmek ciyatkanda,bikesi bu kün bolganlardı tutasıman anlattı akayına:

-Yav,menimde ceketimdi cavurnumdan aldınız,kazagımdın üstüne ton kiyip kavege bargan edim.Sobadı köp cakkanlar işkersi cıllı boldu,ton’umdu şıgarıp kavedeki askıga ilgende gene menimen ceketsiz ton kiygensin dep seleke etiyik boldularya mende onlarga ; Siz adetlerimizdi mıtkansınız ceketimdin bir kisesine cemis,bir kisesinede para tolturdum.Canay’da onlardı avuşlap alayık,ondanson tırnakların kesiyikediler dedim.Üyerdekilerden taga cas soylarıda ,biz bu adetti mıtkan edik,balamız bolsa bizde bikelerimizge yasatırmaz dep külüstüler.Senin bu adetimizdi mıtmay yasatkanın aruv boldu,sanki men yasatkanday bellediler.Oysa bunlardın tutası senin esinden geşedi eken dedi Börsöyün.

Maqale http://nogai.blogspot.com sitesinden alındı