1917. – № 79. – Oktâbr 11.

Meclis-i müessisana mebus saylamaq zamanı yaqlaşdığından her millet, her fırqa kendi mebus namzedlerini ayırub cedveller tertib itdikleri kibi, qırımtatarlar da oktâbr 1 ve 2-de olmış Umumqırım vekilleri Syezdinde meclis-i müessisana köndermek istedikleri mebus namzedlerini gizli rey ile saylayub kösterdiler.

Faqat, bunıñle iş bitmedi ve bitmeyur. Zira, her millet, her fırqa kendi namzedleriniñ keçirilmesi, kendi namzedleriniñ saylanması için mübareze idecek, teşviqat yapacaqdır. Hatta mübarezeye şimdiden bile başlandı. Fırqalar kendi namzedlerine bir qaç rey qazanmaq için diger fırqa ve milletler azalarını dürlü yollarle kendi taraflarına çekmeye çalışacaqlar ve bu oğurda yapılması mümkün olan ne varsa hepisini yapmaqdan çekinmeyeceklerdir.

Malüm oldığı üzere umum Tavriçeskiy vilâyetinden meclis-i müessisana ancaq 9 mebus saylanacaqdır. Qırımda mevcud başlıca büyük yedi fırqadan her biri, elinden kelirse, bu 9 mebusın doquzını da kendisinden çıqarmaya çalışıyur. Ve bu oğurda hiç bir dürlü fedakârlığı esirgemeyur. Hatta mezkür fırqalardan mebusları müslimanlardan da rey almaq için mebus namzedleri cedvelleriniñ eñ ahırında müslimandan da namzed qoymışlardır. Meselâ, Qırım sotsialist-demokrat fırqası Ahmed bek Salihovın isimni kendi cedvellerine keçirdikleri kibi, diger bir fırqada sabıq Qırım beklerinden biriniñ namzedini kendi spisoklarına qoymaq fikirindedirler. Tabiiy, buña qarşu şey dinilemez. Çünki intihablarda qanunda dışarı çıqılmamaq şartıle her dürlü teşviqat ve mübarezeye müsaade vardır. Binaenaleyh, fırqanıñ istedigi kişiniñ namzedini qoymaya vaqtı oldığı kibi, her intihabcınıñ kendi reyini istedigi fırqaya, istedigi kişiye virmek haqqı vardır.

Faqat, sotsialist-demokrat fırqası spisogında «Umumrusiye müslimanları Şurası» azası olan Ahmed bek Salihovın isminiñ qonılmaq istenilmesi hem de 9-ncı namzed olaraq kösterilmesi, diger bir fırqanıñ da Qırım müftisiniñ tevqifi meselesinde isimi, familiyası pek çoq kere «Millet» gazetasında yazılmış sabıq Qırım beklerinden biriniñ isimini namzedler cedveline qoymaq istememesi Qırım müslimanları arasında ihtilâf düşürüb müsliman reylerini dağıtmaqdan başqa bir şey degildir.

İşte, bizim de bu maqalemizde Qırımlı qardaşlarımızın nazar diqqatlarına arz itmek istedigimiz canlı noqta meseleniñ burasıdır. Eger bizler oktâbr 1 ve 2-de umum qırımtatar vekilleri Syezdi tarafından intihab olunan mebus namzedlerinden başqalarına rey virecek olursaq, bilmiş olalım ki, meclis-i müessisana iki-üç vekil degil, bir mebus bile keçirmeyiz. Bizim meclis-i müessisana qaç mebus çıqarabilmemiz, virilecek reylerin çoqlığıyle olacaqdır. Eger aramızdan bazıları: «biz felân adama rey virecegiz», bazıları da «biz felân bekke el tutacağız!» diye reylerimizi parçalacaq qırımtatar meclis-i müessisanda mebus bulundırmaqdan mahrum qalacaqdır.

Eger bir meclis-i müessisanda Qırımdan bir qaç tatar mebusı bulundırmaq istersek, reylerimizi ancaq oktâbr 1-de umum qırımtatar vekilleri tarafından intihab idilmiş mebus namzedlerine virelim. Bizle o namzedleri ayırdıqdan soñra, onları meclis-i müessisana keçirebilmek için Qırımın her tarafında tatarlar arasında teşviqatda bulunmayı ve ancaq onlara rey virmeyi ve virdirmeyi and itmiş idik. Bu halda bizim için kendilerine rey virilecek başqa hiç bir partiya mevcud olmadığını bilerek ve hiç kimseniñ teşviqatına baqmayaraq, hepimiz reylerimizi ancaq-ancaq kendi mebus namzedlerimize virmeye çalışalım.

Altı-yedi aydan beri Qırım müslimanlarınıñ her hususda tam bir timsali olakelen Qırım Müsliman İcra Komitesi, meclis-i müessisana olacaq ancaq mübarezesi ve imtihanında qırımtatarlarnıñ hiç bir fırqa ile blok yapmayub yalıñız başlarına mustaqillen hareket itmelerine qarar virdigi keçen nüshalarımızdan birinde yazılmışdı. Böyle oldığı taqdirde bizlere soñ derece diqqatlı davranmaq lâzimdir. Bu siyasiy mübareze ve imtihan meydanında diger fırqalara mağlüb olmaq için umum Qırım müslimanlarınıñ yekdil, yekvücud olaraq hareket itmesi kerekdir. Böyle mühim künlerde şahsiy işler, şahsiy menfaatlar unudulmalı, bunlar menafi-i umumiyeye qurban idilecekdir.

Milletdaşlar!

Eger bizler bu siyasiy imtihan ve mübareze meydanından ğalib çıqarsaq mevqimizin itibar ve ehemmiyeti de o qadar artacaq ve diger milletler tarafından da tasdiq idilecekdir. O ise ancaq erkek ve qadınlarımız, genç ve ihtiyarlarımız, faqır ve zenginlerimizin rey haqqına malik bir kişi qalmamaq şartıyle, ancaq bir emel, bir maqsad etrafında birleşerek iş körmesiyle olacaqdır.

Eger oktâbr 1-de virdigimiz qarar, virdigimiz andlar hilâfına olaraq bazımız kendi namzedlerimize, bazılarımız başqa fırqalar spisoklarına rey virecek olursaq, o siyasiy imtihan meydanında mağlüb olacağımız kibi, umum qırımtatarnıñ da siyasiy işlerde henüz aqıl ve baliğ olmadığımızı köstermiş olur ve diger millerler nazarında itibardan düşeriz.

Qardaşlar!

Meclis-i müessisana olacaq intihablarda reyleriñizi ancaq «Vekiller Syezdi» tarafından ayırılmış namzedlere viriñiz. Başqa fırqaların, gruppaların namzedlerine rey virmekden saqınıñız. Hiç bir propagandacınıñ sözlerine, tatlı vadlarına aldanmañız! Kendiñizin sahib-i irade bir millet ve siyaseten aqıl ve baliğ oldığıñızı kösteriñiz.