1917. – № 95. – Noyabr 2.

Arqadaşlar!

Çoqdan beri kendisinden qorqaraq bahs itdigimiz anarşi artıq bütün manasıyle memleketde hüküm sürmeye başladı. Petrodrad, Moskva kibi merkeziy, medeniy, mamur şeherler oralarda baş köstermiş muharebeler yüzünden harabeye dönmek üzere.

Hükümet-i muvaqqata dağıdıldı. Yerine yeñisi kelmedi ve ne zaman kelecegi de malüm olamayur. Biz ne hükümet-i muvaqqatanıñ indirilmesine acıyurız, ne de mevqi iqtidara keçmek sevdasına düşen bolşevikler ve tarafdarlarına teveccüh köstemiyurız. Bu iki tarafdan her biri kendi hükümetini teşkil itmek ve bu suretle memleketi idare ile yemek isteyur. Eger bizler iki tarafından biriniñ hükümet teşkil idüb memleketde baş köstermiş anarşi ve muharebeniñ yeñi alınmasını ondan bekleyecek ve burada yapılması lâzim kelen iş ve tedbirler haqqında yine merkezden kelecek emirleri, telimatları bekleyecek olursaq aziz vatanımız olan Qırımımız dahi anarşiyle, ihtilâller içinde qalacaqdır.

Qaç kün muqaddem yazdığımız ve bugünki gazetamızın dahiliye qısmındaki haberlerden dahi añlayacağımız kibi Petrograddan artıq iki dürlü degil, 3-4 dürlü emirler, hitabnameler, talimatlar kelmekdedir. Bunlardan her biri halq ve milletleri kendi tarafına davet idiyur. Biz bu emirlere, bu talimatlara baqaraq iş körecek olursaq bunlar bizi de şaşırtacaq, bizi de dalâletde bıraqacaqdır.

Artıq hükmi, nüfuzı qalmamış merkezden kelen muhtelif hitabname ve talimatlara baqılırsa quvetin hangi tarafda oldığı belli olamadığı kibi, mübarezelerden hangi tarafın ğalib ve hangi tarafın mağlüb olacağı da malüm olamayur. Bizim fikirimizce qatiy olaraq malüm olan bir şey var ise o da Rusiyeniñ kendisiniñ mağlüb oldığıdır.

Hükümet, iqtidar, nüfuz aşıqları varsunlar istedikleri qadar mübareze itsünler, istedikleri qadar çekişsinler. Hangi taraf ğalib, hangi taraf mağlüb olursa olsun, bizim bunda başımız yoq. Bir kün kelir, şübhesiz iki tarafdan biri ğalib olacaqdır.

Faqat, biz, bugün ne yapalım? Petrograd ve Moskvada patlamış top ateşleri qığılçımlarınıñ yavaş, yavaş bütün vilâyetlere de sirayet itdigi körüliyur. Bu qığılçımların düşdigi yerlerde yanğınlar zuhur idiyur. Haneler yanıyur, cemaat müesseseleri yıqılıyur, yağmakârlıqlar, qırğınlıqlar oluyur, qanlar aqıdılıyur, basqınlar icra idiliyur. Bu qığılçımlardan biriniñ Qırım yarımadasından uzaq olmayan Melitopolde dahi düşüb orada büyük yanğınlar, felâketler baş kösterdigini qaç künden beri oqumaqda, işitmekdeyiz.

Eger Qırım yarımadasında da böyle bir qığılçımın düşmemesini istersek bu daqiqadan itibaren qırımtatarından her biri kendisine tertib iden vazifeyi icraya başlamalıdır. Kerek şeherlerde, kerek uyezd, volost ve qaryelerde sükünetin, sulh ve asayişın bozulması, nizam ve intizamın ihlâl idilmemesi için müslimanlar öz aralarından qarağullar, devriyeler[1], muhafızlar desteleri teşkil iderek hiç bir yerde süküneti, sulh ve asayiş bozabilecek bir hareketi ne kendileri yapmalıdır, ne de bunı başqalarınıñ yapmasına müsaade itmelidir.

Memleketde gürültü, anarşi ve ihtilâl çıqaranlar umumiyetle cebin qorqaq çeteleridir[2]. Bunlar kendilerine qarşu ufaq faqat muntazam bir quvet körünce tabana quvet qaçıyurlar. Eger anarşi çıqarmaq, halq ve haneleri, dükân ve bazarları talamaq niyetinde olan bedefkârlar, Qırımın her noqtasında muhafız ve qarağul desteleri mevcud oldığını körürlerse onlar hiç bir işte cesaret idemezler. Hiç bir anarşi çıqaramazlar. Ve bilâhre kediler alemine düşmiş fareler kibi «ine deligi biñ altun» diye ya Qırımdan qaçarlar, yaki kendi yuvalarına gizlenirler.

Milletdaşlar!

Köriyursıñız, ki bütün Rusiye baştan başa anarşi, ihtilâl, ateş, yanğın ve qan içindedir. Kendisine azaçıq rahatle nedes alınan bir noqta qalmış ise o da ancaq Qırım yarımadasıdır. Allah itmesün, eger biz bugün hepimize yapılması borc olan işi yapmazsaq yaki yapılacaq işi tehir idersek Melitopole qadar kelmiş anarşi ateşi Perekop berzahını (pereşeyka)sını atlayub Qırıma da kelecek. Vatanımızı ateşler, qanlar, felâketler içinde bıraqacaq. Annelerimizin, babalarımızın, hemşire ve qardaşlarımızın, çoluq ve çocuqlarımızın hayatları tehlükeye maruz qalacaq. Taşı toprağı ecdadımızın, şehidlerimizin qanlarıyle yoğurulmış güzel Qırım, kirli ayaqlarle taptalacaq. Şanlı dedelerimizin merqadları, mezarları çiñnelecek, eñ muqaddes binalarımız olan cami ve mescidimiz de belki yıqılacaqdır.

Çünki biz memleketde başsızlıq, anarşi zuhur itdimi, o bu camidir, bu kelisedir, bu faqır bu zengindir, bu erkek bu qadındır dimeyur. Holera kibi yaşını, qartını alıyur, yanğın kibi her binayı yaqıyur. İfrit kibi her yeri taptayur. Şeher ve qasabaları yıqaraq bir harabezara döndüriyur.

İşte buña meydan virmemek, Qırımda anarşi çıqmasına imkân bıraqmamaq için bugün ittihaz idilmesi lâzim olan ne kibi tedbirler var ise haman onlar ittihaz idilmelidir. Qırım Müslimanları Merkeziy İcra Komitesi resman anarşiye qarşu ilân-i harb itdi. Anarşiyle mübareze itmek için Qırımın siyasiy merkezi olan Aqmescidde «İnqilâb ve vatanı müdafaa Komitesi» ve «İnqilâb heyeti» namlarıyle diger milletler teşkilâtları tarafından komiteler teşkil idilmiş ise de onların hiç biriniñ arqasında bizim kibi can ile canlanan, bir his ile mütehassis olan qaç yuz biñ kişi olunmadığından ve icab itdikde hiç birisiniñ arqasında kendisine istinad idilecek sağlam bir quvet olmadığından Qırım Müslimanları İcra Komitesi Qırımda sulha ve asayiş muhavaza, hürriyet ve inqilâbı müdafaa için mustaqillen hareket itmeye qarar virerek her dürli anarşi ve ihtilâle qarşı harb açmış ve dünki künden itibaren işe başlamışdır.

İhtilâller, anarşiler, başsızlıqlar umumiyetle her zaman ibtida merkezlerde zuhur itmesi ve soñra etrafa dağılması adet ve tabiiy oldığından Qırım Müsliman İcra Komitesi başda Aqmescidin muhafazasını düşünerek bu şeherde sulh ve asayişın muhafazasını Müsliman batalyonına havale itdirmiş ve bundan başqa da yine şeherin nizam ve intizamı için ayırıca elli kişilik bir de milliy militsiya teşkil itmişdir. Qırım müslimanları tarafından teşkil idebilmiş «Vatan ve inqilâbiy anarşiden müdafaa» Komitesine arzu iden diger milletler sotsialistleri de kirebilirler.

Dindaşlar!

Böyle qarışıq zamanlarda ğayet ihtiyatlı ve baziretli davranıñız. Bugün her şeyden ziyade sulh ve asayişın bozulmamasına çalışıñız. Eger bütün Rusiyeyi alt-üst etmekde olan müdhiş anarşiden Qırımı qurtarabilirsek, bütün manasıyle idariy bir millet oldığımızı dost ve düşmanlarımıza, yar ve ağyara[3] tanıtmış olacağız...

Evelce dahi defaatle yazdığımız kibi artıq Merkezden emir ve talimat beklenemez. Çünki bugün Merkeziyet idaresi tamamen yıqılmış, hükümeti darma-dağın idilmişdir. Artıq umum Merkeziyet iş körecekdir. Sulh ve asayişı, nizam ve intizamı, hürriyet ve inqilâbiy ancaq, ancaq mahalliy idareler ve mahalliy teşkilâtlar muhafaza ve müdafaa idebilecekdir. Bunıñ için Qırımda mevcud bütün müsliman teşkilatlarınıñ Qırımda anarşi çıqmaması için çalışmaları lâzimdir. Eger biz bügün bu vazifeyi haqqıyle yaparsaq, işin bundan ötesi kendiliginden hal olunacaqdır...