Qırım Müslimanları İcra Komitesiniñ taqib itdigi programından, mahkeme-i şeriyemizin kördigi adil işlerinden evqaf idaresiniñ bugünki suret-i idaresinden memnün olmayanlar yaki hazırki mahkeme-i şeriye heyetinden hoşlanmayanlar mayıs ayından bugüne qadar muhtelif namlar altında çıqışlar yapdıqları ve her çıqışlarında mağlüb oldıqları Qırımlı qardaşlarımıza malümdir.

Onlar kendi gizli maqsad-ı hainanelerini meydana ketirmek için 4-5 aydan beri kirmedikleri böya, taqınmadıqları nam, taşımadıqları bayraq qalmadı. Onlar, o hürriyet düşmanları, o millet hainleri kâh «ittihad-ı muhammedi», kâh «şeriat isteriz» ve kâh «ittihad-ı islâm» bayraqlarını taqınaraq avamı, askerleri ve cahil mülkdarları iğfâl ile Qırım Müslimanları icra Komitesi, mahkeme-i şeriye, vaqıf idaresi heyet-i hazıraları aleyhinde ayaqlandırmaq istemişlerse de, çevirdikleri fırıldaqlar kendi başlarına patlamaqda neticelenmişdir. Hiç şübhe yoq ki, o müsliman Kornilovcıların bugün Bağçasarayda çevirmek istedikleri fırıldaq da aynı netice ile neticelenecekdir. Zira, Qırım müslimanları artıq dost ve düşmannıñ kimler oldığını pek güzel añşamış ve muqaddes, mübeccel namlar altında kendileriniñ bugüne qadar ne qadar işkencelere oğradıldıqlarınıñ acısını unutmamışdır.

Kendilerine «Müsliman Kornilovcıları» namını virdigimiz o gizli maqsadlar taqib iden müfsidler; o haq ve hürriyet bayrağı etrafında birleşmiş qırımtatarnı ikiye parçalayub yekdigerine dögüşdirmekden istifade itmek isteyen mürteciler soñ zamanlarda haddamlar cemiyetine «Cemiyet-i ulema» sözini virerek bugün Bağçasarayda «Qırım uleması nedvesi» namı altında bir Syezd yepmaya qarar virdiler.

Bu cemiyetin başında kimler ve nasıl mübareklerin bulundığı keçen nüshamızda derc idilmiş Qırım Müslimanları İcra Komitesiniñ resmiy ilânından añlaşılmışdır[1]. Aza sıfatıyle o cemiyete dahil olanların kimler oldıqlarına kelince, bir qısımı basiret-i siyasiyeden mahrum olan bir taqım safdiller, diger qısımı ise eski idarede «Ohrannoye otdeleniye»niñ bir şubesi maqamında bulunan Qırım Duhovnıy Pravleniyasınıñ dümencisi Maloviçkolara rüşvetler virmekle ukaz alaraq müderris, imam, müezzin namını taqınmış ve hazırda imtihan viremedikleri için iş başından tard idilmiş sabıqalılardan ibaretdir.

Şimdi soruyurız: aceba böyle sabıqalı, keçmişleri qara, hazırki halları şübheli derme-çatma haddamlardan, hayır haddamlardan degil, «quddam»lardan müteşekkil bir cemiyete ne haqle «Cemiyet-i ulema» namı virilebilir?

Biz, alim ve ulema namları altında imamlıq, müezzinlik, qayyumlıq manasını degil, belki bütün manasıyle bilici, bir ve ya bir qaç ilimde yaki bir qaç fenlerde mutehassıs zatlar añladığımız kibi, oquyıcılarımızın da böyle añlayacaqlarına hiç şübhe itmeyurız.

Rus lisanında alime – «uçönıy» didikleri kibi, Avrupa lisanında ulemaya – «akademik» namı viriliyurlar. Binaenaleyh, Bağçasarayda yapılan «Ulema nedvesi» Avrupa lisanına tercime idilecek olursa, buña «Akademikler ictimayı» dimek icab idecek. Halbuki hiç bir ilim ve fende mahsus olamayan kişilerden müteşekkil bir cemiyete «Cemiyet-i ulema» namı virmek mümkün degildir. Faqat, bizim müsliman Kornilovcılar hiç bir şeyden utanmadıqları kibi, kendilerine hiç lâyıq olmadıqları böyle bir aliy namı virmekden de çekinmemişlerdir. Ruslar böyle kişilere «samozvanets» diyurlar... Biz ise «Ulema nedvesi» bayrağı altında Syezd toplayan o «qaddam»lara, o mürtecilere nasıl bir nam virecegimizi bilemeyurız. Bunı oquyıcılarımızın kendileri virsünler.

«Ulema» nedvesini ihzar komissiyası yalıñız cehetde bulunan ve cehetden çıqarılan haddamların degil, her dürlü cemiyetleri, sabancıları, bağçacıları, sanatkârları, esnafları, askerleri de davet idiyur. İşte bu davet insanıñ aqılına made معده bulandırıcı şeyler ketiriyur. Bağçasarayda bugün toplanması tasavvur idilen nedve ulema nedvesi degil, haddamlar nedvesi olsa bile, o nedveye sabancıların, esnafların, sanatkârların çağırılması pek külünçdir!

İmamlıqle, hatiblikle, müezzinlikle, sabancılığın, berberciligin, bağçeciligin, sanatkârcılığın ne münasebeti olabilir? Tabiiy, hiç!.. Umumiy bir Syezd çağırılaydı, belki olabilirdi.

Halbuki, Bağçasaray tekkiyesinde yapılması tasavvur olunan ictima «Ulema nedvesi» – «Akademikler Syezdi» namı altında davet idiliyur! Buña ağlarmısıñ, külermisiñ?!.

İşte, o müsliman Kornilovcılarınıñ ulema nedvesi altında toplamaq istedikleri Syezdin pek gizli ve pek hainane maqsadlar taqib itdigi bundan ğayet güzel ve açıq añlaşılıyur. Bu cemiyet-i irticaiyeniñ başında bulunanların arqasında onar, biñlerce ruble vad iden eski zamannıñ biyurıqçıları, yeñi zamannıñ düşkünleri de bulunıyur. Eger bu syezdleri muvaffaqiyetle neticelenirse, kendileriniñ naşır-i efkârı olmaq üzere bir gazeta çıqarılması için qırq biñ ruble vad iden adamlar da var imiş!..

Faqat, bunlar nasıl bir nam, nasıl aliy, muqaddes ve mübeccel bir bayraq altında toplanırlarsa yoplansunlar, onların syezdine, onların ictimaine, onların nedvesine kendilerinden başqa kidecek adam olmayacağı kibi, onların çalmaq istedikleri havaları da diñleyecek tatar bulunmayacaqdır. Çünki o ictima, ancaq hainane maqsadlarle tertib idiliyur. Kornilovcıların bu ictimalarından başlıca maqsadı «Ulema nedvesi» namıyle bütün Qırımdan adamlar, vekiller toplamaq ve kelen vekiller çoq olursa çoqdan beri yıqmaq istedikleri mahkeme-i şeriye, evqaf idaresi ve Müsliman İcra Komitesi aleyhinde kendi tabirlerince «Cihad-i muqaddes» açmaqdır.

Faqat, onlar bilmiş olsunlar ki, bu teşebbüsleri de, bu din, islâmyet, şeriat maskası altında yapmaq istedikleri syezdleri de teveqan olub kendi başlarına inecekdir. Bağçasaray cemaatları ve bütün komite ve teşkilâtları nedvesi altında yapılmaq istenilen Kornilovcılar ictimaina iştirak itmeyeceklerini bildirdikleri kibi, o ictimain Bağçasarayda yapılmasına qarşu dahi protestolarını beyan itmişlerdir. Kefe, Keriç, Közleve, Yalı boyı Komitelerinden de aynı protestolar kelmektedir. Biz hiç şübhe itmeyurız ki, gizli ve qara maqsadlarle yapılan bu cemiyete öz azalarından başqa Qırımdan hiç bir vekil kelmeyecekdir ve kelenler de o cemiyetin havasıyle oynamayacaqdır.

Qırımtatarnı bugünki Komitesinden, mahkeme-i şeriyesinden ayırmaq maqsadıyle yapılacaq bu ictima, şübhesiz, maqsad-ı hainanesine muvaffaq olamayacaq ve bugün bir haq, bir ğaye, bir emel etrafında habl-i metine sarılmış Qırım müslimanlarını yekdigerinden ayıramayacaqdır. Belki o, müsliman Kornilovcılarınıñ bu ictimaiları Qırımlıları, müfti efendiniñ tevqifi vaqasında oldığı kibi, belki ondan daha ziyade Komitesine, mahkeme-i şeriyesine, idare-i milliyesine bağlayacaqdır.

Qırımtatar kerek Komitesine, kerek mahkeme-i şeriyesine, kerek idare-i milliyesine ve kerek evqaf idaresine sayladığı adamları kendi vicdanınıñ hükümiyle saylamışdır. Eger bu adamlar miyninde qırımtatarnıñ zararına iş körenler olursa, öylelerini yine vicdanınıñ hükümiyle tard ider (nitekim iyül 25-de oldığı kibi).

Artıq din, şeriat, islâmiyet maskası altında, «Ulema nedvesi» namı tahtında halqı iğfâl ile ancaq kendi maqsad ve menfaat-ı şahsiyelerini yaşatmaq isteyen demagogların zamanları keçmişdir. Onlar kendilerine artıq Qırımda, Rusiyede degil, başqa dünyalarda zemin arasunlar!.. Artıq Qırımda onlara aldanacaq, onların accı meyva virecek tatlı sözlerine qapılacaq tatar qalmamışdır.

Qırımtatarnıñ artıq vicdan-i milliyesi uyanmış; kendi kendisini körmiş, tanımış, haq ile batılı, hayır ile şeri, hürriyetle istibdadiy, doğrı ile yalanı, haqqıyle tefriq ve temiz idecek seviyeye kelmişdir. Tatar bundan soñra ancaq doğrılığa, haq ve haqiqata boyun egecek, ancaq kendisiniñ milliy haqlarını, tarihiy huquqını, arqasından qoşdığı ve kendisine qavuşmaq istedigi ğayelerini, ideallarını, emellerini meydana ketirmeye çalışanlar davetlerine icabet idecek, ancaq onların arqasından qoşacaqdır.

Bu sözlerimizin ne qadar doğrı oldığını fikirimizde, imanımızda ne qadar qaviy bulundığımızı yarınki kün inşallah kösterecekdir.