Ayırgül[1] köyi içün

1919. — № 43. — Fevral 21.

Men bu köyi haqqında evelce bir qaç satır yazı yazğan edim. Şindi muallim Hafiz habibullah Settarov imzalı bir mektüb aldım. Bu mektübde şay denile:

"Ayırğül köyi adı kibi kerçekden bir gül olsa kerekdir. Çünki Bahadır volostında olğan on altı para köyden yalıñız altısında zemstvo mektebi vardır. Bunlardan birisi ise Ayırgüldedir. Eger Ayırgül köyi Çatırtavlınıñ aytqanı kibi, yuqlağan olsa, soñ bu mekteb qaydan kele?

Bizim köyimiz eski zaman halqları kibi yuqlamay çalışa, canlılıq eseri köstere. Yaqında köyimizde bir qorçalav heyetini sayladıq ki, bu heyetde köyimizniñ mekteblerini kerçekden qorçalay. Zira, bu qorçalav heyeti fevral onda cemaatlarnı ve mekteb balalarnı toplab hususiy bir imtihan yapdı. Balalar pek yahşı cevablar verdiler, güzel-güzel şirler oqudılar, halqalrınıñ yürekleri şenlendirdiler, ve bu meclisde mekteb faydasına olmaq üzere 446 kümüş 25 kapik aqça toplandı. Toplaşuvnıñ soñında tatarca ve rusça ocaları tarafındab Çelebicihan efendiniñ yaşavı haqqında aytuvlar atıldı. Reis Nimetullah efendi tarafından bir dua oqundı, bundan başqa köyimizde qara taşdan yapılğan bir cami-i şerif vardır ki, qarşısına baqmağa bıqmazsıñ...[2]”

Yañlışımı doğrultqañına, köyiñi qorçalağanıña saña pek çoq Allah razı olsunlar aytam, arqadaş. Cenab-ı Haq ocaları, cemaatları qorçalav heyetleri ve qara taşdan yasalğan camileri, mektebleri ile köyiñizge rahatlıq ve daha ziyade çalışqırlıq versin. Amma, dünya şindi pek çalt ileriliy, onıñçün sizde olğan bunday toplaşuv ve işler bu sefernen qalmasın. 446 rublenen bu zamanda pek pek az iş yapıb olursız, bunlarnı çoğaltmağa çalışıñız!

Men siziñ köyge varmadım. Lâkin maña siziñ köyni aytqan siziñ yaqlı bir kişi — ğaliba siziñ köyiñizdeki molla aqaynıñ on altı yıldan berli hutbesini deñişdirmegenini de qoşqan edi. Nasıl, şindi deñişdirdimi?...