Osmanova Nayre Ametovna
Nikâh
merasimi
Qırımtatarlarda
eki türlü nişan ola. Birinci nişanğa "sözkesim” ya da "yengil nişan”,
deyler. Oğlan bala qıznı saylağan soñ, özüni eñ yaqın tuvğanlarını (qudalarnı)
baş qudanen beraber qıznıñ evine yollay.
Qıznıñ
qorantası musafirlerni evge kirseteler ve qudalarğa sofra donatalar, amma
olarnı kelgen sebebini bilmegenday köstereler. Sofranı donatqan soñ endi
musafirler nasıl maqsadnen kelgenini sorap başlaylar. Baş quda bu sözlerni
atmaq kerek:
Biz
sizge yahşı bir niyetnen keldik. Bizim evlenecek oğulımız bar. Biz siznen yaqın
adamlar, tuvğan olmağa isteymiz. Siziñ üç balañız bar — barsıñ bizim oğlumız
dörtünci olsun. Siziñ qızıñız ise bizim qızımız olsun. Yaşlar biri-birini seve,
Alla öyle nasip eylegendir daa. Olarnı evlendirsek, Allanıñ ögünde yahşı bir iş
yapqandan olurmız. Buña siziñ razılığıñızı isteymiz.
Qıznıñ
babası razı olsa da, birden razı olğanını aytmay ve: bizge tevsiye etmek kerek,
dep ayta. Soñ razılıq bere. Qudalar alıp kelgen boğçanı açalar. Bu boğçada dört
parça şey olmaq kerek. Başta qart adam boğçanı açqanda, boğça üstünde bir
testmal ala. Bu testmalnı "qadın” oquğan qartanayğa bereler. Boğçada
yurtqa qoyulğan yavluq da ola. Bu yavluqnı qart kişige bereler, şu qart adam
yurtqa qadın oqumaq kerek.
Qudalar
boğçanı kelinge qaldıralar. Ve kelin tarafından kiyevge de bir boğça bereler.
Bu vaqıtta qudalar "ağır nişannı” vaqtını, kününi, ne vaqıt olacağını
aytalar. Bu vaqıttan soñ qız bala tek bu oğlannı qızı olup sayıla. Qıznen
oğlannı "nişanlı”, dep saymaq mümkün.
Bir
qaç aydan soñ nişan toyu ola. Ağır nişanğa eki taraf azırlanalar. Kiyevni,
kelinni evlerine musafirler çağırıla, aş pişirile. Tuvğanları nişan olacağını
eşitken soñ "közaydın” aytmağa keleler. Ağır nişan olğan künü kiyev
tarafından kelinge nişan boğçası ve kiyev tabağı yollana. Nişan boğçası birinci
boğçağa köre pek büyük ola. Mında kelinge, kelinniñ eñ yaqın tuvğanlarına
bağşış qoyula. Kiyev tabağında çeşit türlü konfet, qurabiye ve kiyev sigareti
ola. Kelinni evinde episi toplaşıp, boğçanı açalar. Qudalarğa sofra donatalar
ve qudalar endi kelin ve kiyev tarafında toy olacaq kününi aytalar. Mında qudalar
olacaq toy aqqında laf eteler.
Kelin
taraftan ana-babası kiyevge de boğça yollaylar. Bu boğçada: kiyev çamaşırı
(doquz parça şeyden ibaret), yüzbez, havlı — babasına, mahrama — anasına.
|