1917. – № 99. – Noyabr 8.

Qardaşlar!

İşte meclis-i müessisana olacaq saylav künlerine beş kün daha qaldı. Siyasiy imtihan künlerimiz keldi.

Noyabrin on ikisi keliyur. Mühim ve qatiy künler yaqınlaşıyur. Bu künlerde bugün siyasiy fırqalarınıñ kendi namzedlerini keçirtmek için mümkün olan her dürlü teşviqatı yapacaqlarına hiç şübhe yoqdır.

Bu teşviqatlara artıq başlanıldı. Siyasiy fırqaqalar bir tarafdan Qırımın her köşesine müşeviqlar[1] könderüb şifahiy teşviqatda bulundıqları kibi, diger tarafdan da yaldızlı sözlerle hitabnameler neşir iderek saylavcıları kendileriyle rey virmelerini teşviq idiyurlar. Bu vumleden olaraq kendi namzed cedveliniñ doquzıncı sırasında bir müslimanıñ da namzedini qoyan 2-nci nomerolı «Narodnıy sotsialist» fırqası duvarlarda, direklerde yapışdırdığı hitabnamesinde müslimanları da kendilerine rey virmeye davet idiyur ve: «Eger vaqıf topraqlarıñızın kendi eliñizde qalmasını isterseñiz reyleriñizi «Narodnıy sotsialist»lerin namzed cedveline viriñiz!» diyurlar.

Arqadaşlar! Saqın bunların bu yaldızlı sözlerine, bu tatlı vaadlarına qapılmayıñız. Sözlerin vaqıf topraqlarıñız, bir daha elden çıqmamaq üzre kendi idareñize keçmişdir. Onları muhafaza ve hüsn-i idare idecek ise ancaq tatarların kendisidir. Bunıñ için 9 nomerolı cedvelden başqasını tanımayıñız! Doquz nomerolı ispiskodan başqasına rey virmeyiñiz. Sizin diliñizi, diniñizi, namusıñızı muhafaza ve müdafaa idecek, milliy ve siyasiy huquqıñızı alub size virecek; malıñızı, mülkiñizi, toprağıñızı ve tarlañızı muhafaza ile her hususda sizin saadetiñize çalışacaq ancaq tatardır, ancaq Umumtatar Vekilleri Syezdi tarafından intihab idilerek 9 nomerolı cedvel ile isimleri ilân idilmiş kişilerdir.

Milletdeşler!

Aldanmayıñız! Hiç bir fırqanıñ teşviqatına, hiç bir partiyanıñ ihfalatına, hiç bir kişiniñ, hiç bir maşuqın (agitatorın) tatlı sözlerine aldanmayıñız! Sizleri sizin qadar, belki daha ziyade, düşünecek, sizin qaydıñızı çekecek, sizlerin her hususda hür-serbest, rahat, mesud olmañıza çalışacaq yine kendi qardaşlarıñız, kendi milletdaşlarıñız, kendi dindaşlarıñız, kendi qan qardaşlarıñız olacaqdır.

Dindaşlar!

Saqın aldanmayıñız, saqın qapılmayıñız! 9 nomerolı cedvelden başqasını tanımayıñız. Reyleriñizi ancaq 9 nomerolı cedvele viriñiz. 9 nomerolı cedvelde kösterilmiş kişilerin kimler oldıqları, sizlere yalıñız boyları, qıyafetleri, yüzleri qaşları, sesleri ve sözleriyle degil, belki işleriyle, hareketleriyle, fedakârlıqlarıyle malümdir. Bizler bu soğuq ve yağmurlı havalarda evlerimizde, rahatlıqlar içinde bulundığımız halda onlardan biri uyqusından, rahatdan ayırılub Herson cöllerinde, qarlar, buzlar, yağmurlar altında olaraq üç seneden beri siz onlardan ve onlar sizlerden ayırı oldığıñız askerleriñizin Qırıma kelmesine çalışıyur. O yalıñız bu hususda degil diger hususlarda da sizler için pek çoq fedakârlıqlar ve büyük, büyük hıdmetler itmişdir. Onıñ bütün bu fedakârlıqları aceba kimin içindir? Tabiiy sizler için, sizlerin rahatıñız içindir.

9 nomerolı cedveldeki adamlardan ikincisi ise memleketde anarşi çıqtığı künden itibaren Qırım Müslimanları İcra Komitesiniñ teşebbüsiyle teşkil idilmiş Qırım inqilâb heyetiniñ başına keçerek kice-kündüz Qırımda sulh va asayişın bozulmamasına, qırımlıların rahatlığı ihlâl idilmemesine çalışmaqdadır.

Birincisi bütün manasıyle tatarın dirilmesine, canlanmasına, yaşamasına, rahat ve mesud olmasına çalışan ve tatarın saadeti oğurında icab iderse çoqdan şehid olmaya bile and iden ğayur, fedakâr, qahraman tatar oğlu tatar Cafer efendi qardaşımız ve arqadaşımızdır.

Şanlı ecdadımızın haqiqiy torunı olan Cafer efendi Seydahmed, harb hatlarında, okoplar içinde, hayat ile memat arasında bulundığı zamanlarda bile kendisini degil belki yalıñız milletini, tatarını düşünmiş, milletine saadet virecek yollar aramışdır.

Cafer efendi okoplar içinde, müdhiş top gülleleri, öldirici bomba ateşleri, qurşun yağmurları altında bulundığı zamanlarda tatara hıdmet idecek bir qaç eser yazmışdır, ki bunlardan biri «Milliy duyğu» olub «Millet»de tefriqa suretiyle derc idildi. Digeri «Unudulmaz közyaşlar» olub «Terciman» gazetasında yine tefriqa suretiyle basılmışdı. Bunlardan ğayırı henüz basılmamış qaç eseri daha vardır ki bunlarda harb hatında qaleme alınmışdır.

Cafer efendi Seydahmedin yalıñız inqilâbdan soñra yapdığı hıdmetler o qadar çoq, o qadar büyükdir, ki bunları yazmaq ve tadad itmek için «Millet» sahifeleri kâfi degildir. Cafer arqadaşımızın hıdmetleri yalıñız milliy, ictimaiy, iqtisadiy sahalarda degildir. O pek çoq siyasiy işler de yapmışdır. Qaç defa Kiyevde olan Umum federalist milletler Syezdinde ve ukrayinalıların Merkeziy idaresinde Gruşevskiyler qarşusında Qırım meselesini tatarın arzusına muvaffaq bir suretde hal itdirmiş ve bütün federalist milletlere: «Qırım qırımlılarındır» şiarını tasdıq itdirmişdir...

İkincisi her meseleye ceditle baqmaq her işde ğayet ihtiyatkârane ve basiretkârane davranmaq hasletine malik arqadaşımız Ahmed efendi Özenbaşlıdır, bu arqadaşımız da siyasiy ve idariy işlerde büyük, büyük hıdmetler itmiş ve hazırda Qırım inqilâb Komitesiniñ başına keçerek Qırımın nizam ve intizamınıñ bozılmamasına fevqalâde bir diqqatle çalışmaqdadır.

Ahmed efendi arqadaşımız, idariy işlerde kösterdigi istidat ve istihqaq sayesinde bugün Qırım inqilâb heyeti tarafından Qırım komissarlığına tayin idilmişdir.

Ahmed efendi, idadiy mektebinde iken dirseklerini rahlelere dayayaraq, başını qolları arasında alaraq tatarı düşüniyur; tatarın keçirdigi ağır elim hallarımızdan soñ derece مناژ oluyur, tatarın ne suretle mesud olabilecegi çareleri arayurdı.

Ahmed Özenbaşlı biraderimiz de Cafer efendi kibi aliy tahsil körmiş bir efendi olub o da başdan ayağına qadar bir tatar inqilâbçısı bir tatar demokratıdır. O da kendi milleti için, kendi milletiniñ saadeti için, öz milletiniñ de huquqınıñ başqa milletler tarafından tanılması için hulâsa tatarın da mahkümiyetden qurtulub serbest ve rahat yaşaması için kendi hayatını, canını feda itmeye and itmiş bir qahraman tatar fedayisidir.

Kerek Cafer efendi ve kerek Ahmed efendi her ikisi de kündüzleri sabahdan aqşamlara qadar bilfil tatarın faidesine çalışdıqları kibi, kiceleri de sabahlara qadar tatarın saadeti için düşüniyur, ve yatağa yatdıqları zaman Qırım ve qırımtatar meselesini haqqıyle hal idebilmek için yasdıqlarınıñ közyaşlarıyle ıslandığı da bir çoq defalar körülmişdir.

İşte 9 nomerolı cedvelin birinci ve ikinci sırasında bulunan namzedlerimiz milleti için bu qadar fedakârlıqlar yapmış ve bundan böyle dahi yapmaya and itmiş qahramanlar iken, bizler nasıl olub da narodnıy sotsialistlerin ve diger fırqaların namzed cedvellerine rey virebiliriz.

Biz Qırımda hiç bir tatar tasavvur idemeyurız, ki kendi reyini 9 nomerolı cedvelden başqasına virsun!..

Biz Qırım yarımadasında hiç bir müsliman düşünemeyurız, ki öz reyini 9 nomerolı cedvele virmekden imtina itsun... Bunı yapsa, yapsa yalıñız adları tatar, müsliman olub da qalbleri, yürekleri tatar ve müsliman olmayanlar olacaqdır. Biz ise kendi aramızda qalbleri tatar-müsliman, qalbleri milliy kâfir olanların artıq qalmadığına inanmaq isteyurız.

Eger tatar, müsliman adını taşıyub da aramızda 9 nomerolı cedvelden başqasına rey virenler olursa bilmiş olsunlar, ki onlar pek büyük milliy bir cinayet işlemiş olacaqdırlar... Evet, her kes, haq intihaba malik her saylavcı kendi reyini istedigi cedvele virebilir. Bu hususda o sahib-i ihtiyardır. Faqat bugün bizim siyasiy mevqimiz ve vaziyet-i hazıramız köze alınırsa umum tatarın ancaq 9 nomerolı cedvele rey virmesi lâzim, belki de farzdır. Çünki bu hepimizin milliy bir borcımızdır...