1917. – № 37. – Avgust 13.

Bir aydan beri yapılması tassavur idilüb de bir çoq sebeblerden dolayı tehirden tehire oğrayan Moskva Fevqalâde Müşavere Meclisi nihayet, dünki kün açıldı.

Bu Meclis Müşaverede hangi quvetin hükümran olacağı qısmen malüm oldığı halda kerek Meclis tarafdarlarınıñ ve kerek aleyhdarlarınıñ nazar diqqatı bugün Moskvaya dikilerek, oradan çıqacaq haberleri ve Meclisin virecek qaralarını büyük bir heyecan ve sabırsızlıqle beklemekdedir.

Çünki Moskva Meclis Müşaveresinde memleket ve devlet vücudında açılmış eñ derin yaraların teşhisine çalışılacaq ve soñra o yaraların tedaviyesine ilâclar, yollar, çareler aranılacaqdır.

Yara, hastalıq, maraz pek çoq memleket ve devlet vücudınıñ haman her uzvisinde mühlik yaralar, qorqunç marazlar var. Bu yaralar, bu marazlar kitdikçe artmaqdadır ki, bu hastalıqların başlıcaları Rusiyeniñ hazırda keçirmekde oldığı ağır müşkül buhran-i siyasi ve iqtisadiydir. Devlet hayatınıñ haman her sahasında o derece qarışıqlıq, o derece ağırlıqlar vardır ki, eger seri, qatiy tedbirler ittihaz idilmezse memleket ve devletin çoqdan beri çekmekde oldığı hastalıqlardan afaqat bulması pek şübhelidir. Kerek harbiy ve siyasiy, kerek ictimaiy ve iqtisadiy buhranlar o qadar kesb-i şiddet itmiş. O derece qarmaqarışıq bir hala kelmişdir ki, memleketi bu buhranlardan qurtarmaq, vücud-i devleti bu müdhiş hastalıqlardan tedaviy itmek fevqalâde, belki hariqulâde amellere, müessir quvetlere tevqif idiyur.

Hayat-ı ictimaiye, iqtisadiye ve ticariye çığırından çıqub çıqmaz bir soqağa kirdi. Maliye işleri qarışdı. Devlet hazinesi boşaldı. Harb işleri fena, erzaq işleri ağır, bir çoq ticarethaneler qapalı, vesait-i naqliye intizmsız. Her şeyde qıtlıq, her işde durğunlıq. Havaic-i zaruriye kitdikçe müşkülâta oğrayur. Ekmek eksilmekde, yiyecek bitmekde, kiyecek tükenmekde, düşman kelmekde, asker çekilmekde, her hastalıq baş köstermekde, müşkülât artmaqda, hayat bihalılaşmaqda, paranıñ qıymeti düşmekde!..

Ayn zamanda Finlândiya meselesi ateşlenmekde. Ukraina Radası baş qaldırmaqda, irticaiy hareketleri baş köstermekde, hürriyet sallanmaqda, vatan tehlükede, hürriyet ve inqilâb ucuruma yaqınlaşmaqda elhasıl, devlet ve memleket her hususda çekişmekde... Halq meyusiyetde!..