"Elyazma kitapları" İlmiy Araştırma Merkezi
Главная | Каталог файлов | Регистрация | Вход
 
Среда, 24/04/24, 12:38
Приветствую Вас Гость | RSS
Navigatsiya
Kategoriyalar
Proje haqqında [2]
Noman Çelebicihan [4]
Hasan-Sabri Ayvazov [55]
Habibullah Odabaş [43]
Osman Murasov [3]
Cemil Kermençikli [7]
Abdurahman Qadrizade [3]
Cafer Seydahmed [4]
Midhat Rifatov [1]
Osman Aqçoqraqlı [4]
Ethem Feyzi [4]
Kemal Cemaledinov [4]
Mehmed Arif [1]
Seyidcelil Şemi [1]
Yaqub Fevzi [1]
Yusuf Vezirov [3]
Belâl-Faiq Qabacanov [2]
Umer Necatiy Seydahmed [1]
Abbasov [1]
Muallim Hafiz Abdullah [2]
Qasım Abdullah [0]
Ahmed Abdullayev [1]
Cemaleddin Abdurahman [2]
Nimetullah Abdurahmanov [0]
Abduraşid Ibrahimov [1]
Umer Abdülaziz [1]
Şemseddin Abdülhalil [1]
Abdülhamid [1]
Ayşe Abdülhayeva [1]
Muallim Celil Abdülqadir [1]
(ع.) A. Abdulqayum [1]
Abdürefi Abiyev [1]
Nureddin Ağat [1]
Benyamin Ahmedov [1]
Müsemma Ahmedova [1]
Rustem Ahundov [1]
Merğube Aqçurina [1]
Fevzi Altuq [1]
Alub-Qaçqan [1]
B. [1]
B.F. [1]
B.M. [1]
Abdurahim Bahşış [1]
Hüseyin Baliçiyev [1]
Hasan Basariy [1]
Yahya Bayburtlı [1]
Hamdi Bekirov [1]
Bekirova F. [1]
Evliya Beytullah [1]
Mustafa Bisim [1]
H. Bolatukov [1]
Qurtseyid Bozguziyev [1]
ع.ک. Burnaşev [1]
Soyadlar bazası
"Tamırlarıñnı ögren"
Aqmescit Devlet Arşivinde
Soyadıñnı tap!
Statistics
Продвижение неизбежно Апдейты поисковых систем
Онлайн всего: 1
Гостей: 1
Пользователей: 0
Главная » Файлы » "Millet" cevherleri » Proje haqqında

T. Kerim, E. Sakarya: Kırımtatar gazetesi «Millet»te (1917-1920ss.) yayımlanan siyasiy konular üstünde yazılan eserlerin antolojisi
10/12/18, 14:13

aktüelliği şunlardadır:

asır boyunca çarlık Rusyası tarafından Kırım ahalisinin kültürel gelişiminin zorla engellenmesi ve bunun tesiriyle insanların kütlevi şekilde Kırım'dan başka ülkelere göçmesi (1783-1883); kırımtatar milli elitinin iç harp ve ekim ve şubat inkilabları sırasında gördüğü dışlanmalar ve kısıtlamalar (1905-1917); sürgünlük (1944-1989) ve komünist hakimiyetinin ajanları tarafından milli etnik ve kültürel mirasının kasıtlı şekilde mahvedilmesi kırımtatar halkının hayatında baş rol oynamıştır. Onların ellerinden kurtarılıp muhafaza edilen elyazılar ve basılı eserler ya sade kırımtatar halka zor anlaşılan arap ve latin elifbesiyle yazılıdır veya son derece harap durumdadır. Öteki durumda ise onların büyük kısmı yurt dışındaki kütüphanelerde ( Rusya, Polonya, Romanya, Türkiye, Almanya, ABD ) ya da şahsi mülke ait olan kütüphane fondlarındadır. Aslında bu halkın tarihini, kültürünü ve dilini öğrenirken önümüze çıkan en büyük problemdir. Bu sebeple kırımtatar klasik edebiyatının ve gazeteciliğinin eserleri şu anda kırımtatar edebiyatının tarıhı ve gazetecilik esasları gibi disiplinlerin öğretildiği okul ve yüksek okulların eğitim planına giremiyor. «Millet» gazetesinin orjinal materyalleri günümüz okuyucusunun Ukrayna, Rusya , Kırım ve Birinci Dünya sacvaşına katılan diğer coğrafik noktaların tarihiyle ilgili daha objektif fikirler edinmesine yardımcı olacaklardır. Böylece hem savaş öncesi dönemde hem de son yıllarda kırımtatar milli matbuatının tarihini öğrenmekle uğraşan tarihçiler, bilim adamları ve bibliograflar: H. Ayvazov, O. Akçokraklı, H. Odabaş, M. Nedim, İ. Kerimov, G. Yüksel, N. Yablonovskaya, A. Zarubin, H. Duman, K. Çapraz, E. Goodman bu meselenin önemine kısmen dokunuyorlar. Onların Kırım tatar medeniyet adamlarıyla ilgili yazıları, ilmi ve tenkidi yazılarının manasının yeniden idrak edilmeye ihtiyacı var. İç harp dönemine ait herhangi müellifin icadi mırasını dönemlere ayırıp öğrenmeye kalktığımız ilk andan itibaren üslübi ve ideolojik bir sıra hatalarla bağlı bir sıra problemle karşılaşıyoruz. Bir kaynaktan öteki kaynağa sıçrarken şekli bozulan orjinal sanat eserleri okuyucunun klasiklerin edebiy ustalığından şuphe duymasına sebep oluyor. Yazarın icadi potensiyeliyle ilgili anlaşmazlıklara yol açıyorlar. Yukarda kaydedildiği gibi, şu ana kadar «Millet» gazetesinin fenomenliğini sonuna kadar açıklayabilecek derecede derin ve özel ilmi araştırmalar olmamıştır, çünkü muhafaza edilen nüshaların hepsi arap ya da latin yazılıdır. Bugün «Millet» gazetesinin muhafaza edildiği bize belli olan üç esas fond vardır. Bunlar, «Rusya Devlet Kütüphanesi»dir, Almanya'da bulunan «Staats Bibliothek zu Berlin», Kırım Özerk Cümhuriyeti'ndeki Devlet Arşividir (GAARK). Bize en yakın olan ve araştırmaların yapılacak olduğu GAARK'ta adı anılan gazetenin 1917, 1918, 1919, 1920 senelerde yayımlanan dörtyüzden fazla sayısı vardır.

Proje üzerinde çalışmanın gerekliği:

Kırım tatarlarının sürgün yerinden geri dönmesiyle birlikte Ukrayin toplumunun da kırımtatar kültürel değerlerine olan ilgilerinin artmasıyla amlatılabilir. Fakat, ne yazık ki patolojik güvensizlik, Kırım'da etnik savaşların başlatılması için kollanan fırsatlar da aynı şekilde bu konunun işlenilmesi için yeterli esastır.

Projenin maksadı:

 1) «Millet» gazetesinin kültürolojik, sosyal, politik materyallerinin sistematize edilmesi;

2) günümüz kırımtatar ilminde az öğrenilen ve az bilinen kültür çalışanlarının isimlerinin bilim sahasına girdirmek;

3) I Kırımtatar Parlamentosunun ilk basılı organı olan «Millet» gazetesinin iç ideolojik politikasının resmedilmesi;

4) XIX-XX asırlar sınırında kırımtatar edebiyatı ve kültürünün Avrupa'da merkezi eğilimli olmasına kırımtatar gazeteci-yazarlarının yaptıkları katkının anlatılması.

Projenin vazifeleri:

1) Kırımtatar otobiografik eserlerinde arap grafiği yazili tekstlerin kiril yazısına transliterasyonu;

2) yazarların politik ve ekonomik konular üzerine yazılı eserlerinin edebiy tür ve üslüb bakımından analizi;

3) Müelliflerin takma adlarının ve şifreli yazılarının (kriptonim) deşifre edilmesi;

4) Anlatımlı bibliografik göstergiç ve terminolojil sözlüğün yazılması;

5) Politik ve ekonomik konular üzerine arap grafiği yazili tekstlerin kiril ya da latin yazısına transliterasyonun özelliklerini öğrenmek.

Araştırmanın objekti:

aşağıdakida isimleri sıralanan az öğrenilen kültür çalışanları olan müelliflerin politik ve ekonomik konular üzerine yazılı makaleleridir: N Çelebicihan, H. Ayvazov, H. Odabaş, O. Akçokraklı, C. Kermençikli, E. Feyzi, U. Hacı-Hasan, S. Hatif, S. Hattat, Y. Kemal, H. İlmiy, B. Kabacan, A. Kadrizade, İ. Kıpçakskiy, M. Kurtiy, H. Lütfi, O. Muras, K. Mustafin, N. Özenbaşlı, M. Rifat, C. Seydahmet, A. Şamil, S. Şemyi, İ. Tohtarov, S. Turupçı, Y. Vezirov, O. Zekki v.s.

Projenin ilmi yeniliği:

Politik ve ekonomik konular üzerine yazılı eserlerin ilmi toplamının Kırımtatar biliminde Kırım'daki matbuatın «Millet» gazetesi misalinde sistemli öğrenilmesinin ilk deneyimi oluşundadır.

İşin pratik kıymeti:

antolojinin orjinal materyallerinin şunlar için faydalı olacağındadır: 1) edebiyatçılar kırımtatar yazarlarının hayatının ve kültürel çalışmalarının dolu analizini yaptıkları zaman faydalanabilecekler; 2) tarihçilere sovyet ve sovyetler sonrası döneminin neşirlerinde ve ilk kaynaklardaki vakaların aslına uygunluğunu öğrendikleri zaman faydalı olacak; 3) dilcilere lingvistik terminolojik sözlüklerin yazılması sırasında, savaş öncesi ve günümüz kırımtatar dilinin hangi transformasyonlara uğradığını tespit etmek için yardımcı olacak; 4) filoloji bölümlerinin öğrencilerine kırımtatar yazıtlarının arap yazısıyla yazılı olanlarını öğrenirken faydalı olacaktır.

 


Категория: Proje haqqında | Добавил: tairk
Просмотров: 669 | Загрузок: 0 | Рейтинг: 0.0/0
Всего комментариев: 0
Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи.
[ Регистрация | Вход ]
Malümat sayısı
Photo: 47
Blog: 2
Ekspeditsiyalarımız: 3
Failler konvolütı: 246
Maqaleler: 115
Qırıtatar folklorı: 238
Guestbook: 708
Akademik lüğatlar
Kitaplarımız

Copyright "Elyazma kitapları" İlmiy araştırma Merkezi © 2024